بسته بندی سبز به مجموعه اقداماتی اشاره دارد که در هنگام بسته‌بندی محصولات از منابع طبیعی کمتری استفاده می‌کند و تأثیر زیست‌محیطی کمتری دارد. اصول بسته‌بندی سبز بر این اساس است که محصولات به نحوی بسته‌بندی شوند که تأثیرات مخرب زیست‌محیطی کمتری داشته باشند و در عین حال کیفیت و ایمنی محصول را حفظ کنند. این اقدامات می‌تواند شامل استفاده از مواد بسته‌بندی بازیافت‌پذیر، کاهش مصرف مواد بسته‌بندی و استفاده از روش‌های بسته‌بندی کم‌مصرف باشد. هدف از بسته بندی سبز حفظ محیط زیست و کاهش پسماندهای زیست‌محیطی است. در ادامه این مقاله بسته بندی سبز و مزایای آن را به طور کامل توضیح می‌دهیم.
منظور از بسته بندی سبز چیست؟
بسته‌بندی سبز یک مفهوم نوین و مهم در صنعت بسته‌بندی است که هدف آن کاهش تأثیرات منفی بر محیط‌زیست از طریق استفاده از مواد پایدار و فرآیندهای دوستدار محیط‌زیست است. دستگاه بسته‌بندی نیز در این راستا نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند؛ چرا که می‌توانند با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های پیشرفته و طراحی‌های هوشمندانه، بسته‌بندی‌هایی با کمترین ردپای کربن و بیشترین قابلیت بازیافت تولید کنند.
دستگاه‌هایی که به‌طور ویژه برای دوام و طول عمر بالا طراحی شده‌اند، می‌توانند هزینه‌های تعمیر و نگهداری را کاهش دهند و نیاز به تعویض مکرر دستگاه‌ها را به حداقل برسانند. این ویژگی‌ها به کاهش ضایعات الکترونیکی و مصرف مواد اولیه کمک می‌کند.
مزایای بسته بندی سبز چیست؟
بسته بندی سبز از مواد بازیافت‌پذیر، زیست‌تخریب ناپذیر یا کم‌مصرف استفاده می‌کند. این روش موجب افزایش کارایی منابع و کاهش تأثیرات منفی بسته‌بندی بر محیط زیست می‌شود.
استفاده از مواد پایدار در بسته بندی سبز
دستیابی به بسته‌بندی با کربن صفر یکی از چالش‌های بزرگ در صنعت بسته‌بندی است. این هدف به دلیل پیچیدگی‌های فراوانی که در فرآیند تولید و توزیع مواد وجود دارد، به‌سادگی قابل‌تحقق نیست. اما با انتخاب مواد اولیه‌ای که سازگاری بیشتری با محیط‌زیست دارند، می‌توان تا حد زیادی به این هدف نزدیک شد.
مواد اولیه‌ای که برای بسته‌بندی انتخاب می‌شوند، نقش بسیار مهمی در کاهش ردپای کربن دارند. پایدارترین مواد آنهایی هستند که در طول چرخه زندگی‌شان کمترین تأثیرات منفی را بر محیط‌زیست می‌گذارند. استفاده از مواد پایدار در بسته‌بندی به معنی انتخاب موادی است که از منابع طبیعی به‌دست‌آمده و با فرایندهایی تولید شده‌اند که کمترین میزان کربن را تولید می‌کنند.
این مواد نه‌تنها از انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی، بادی و آبی بهره می‌برند بلکه در طراحی آنها نیز به کاهش ضایعات و افزایش قابلیت بازیافت توجه شده است. به این ترتیب، بسته‌بندی‌هایی که از این مواد ساخته می‌شوند، می‌توانند چندین بار مورد استفاده قرار گیرند، به راحتی بازیافت شوند و در نهایت به‌گونه‌ای دفع شوند که هیچ‌گونه آسیبی به محیط‌زیست نرسانند.
مواد مورد استفاده در بسته بندی سبز چیست؟
مواد گوناگونی در بسته بندی سبز امروزی به کار میرود که در این بخش از مقاله به توضیح برخی از آنها میپردازیم.
بسته بندی مبتنی بر نشاسته ذرت
بسته‌بندی‌های مبتنی بر نشاسته ذرت، به‌ویژه در یک دهه گذشته به‌طور چشمگیری مورد استقبال عمومی قرار گرفته‌اند. این نوع بسته‌بندی‌ها به دلیل ویژگی‌های منحصر به فردشان، جایگاه ویژه‌ای در بازار پیدا کرده‌اند. هرچند که از نظر ظاهری و عملکردی شباهت‌های زیادی با بسته‌بندی‌های پلاستیکی دارند اما تفاوت‌های اساسی میان این دو وجود دارد که بسته‌بندی‌های مبتنی بر نشاسته ذرت را به گزینه‌ای دوستدار محیط‌زیست تبدیل کرده است.
مهمترین مزایای بسته بندی نشاسته ذرت
یکی از مهمترین مزایای بسته‌بندی‌های نشاسته ذرت، قابلیت تجدیدپذیری و تجزیه‌پذیری بالای آنها است. برخلاف پلاستیک‌های سنتی که از منابع نفتی تولید می‌شوند و ده‌ها یا حتی صدها سال زمان برای تجزیه نیاز دارند، بسته‌بندی‌های نشاسته ذرت از منابع گیاهی تهیه می‌شوند و می‌توانند در زمان بسیار کوتاه‌تری به طبیعت بازگردند.
این ویژگی باعث کاهش چشمگیر زباله‌های پلاستیکی و آلودگی‌های مرتبط با آنها می‌شود. علاوه بر این، فرایند تولید بسته‌بندی‌های نشاسته ذرت نیاز به مصرف انرژی کمتری داشته و تولید گازهای گلخانه‌ای کمتری نسبت به تولید پلاستیک‌های سنتی دارد. این امر به کاهش اثرات منفی بر تغییرات آب و هوایی و به‌طور کلی به حفظ محیط‌زیست کمک می‌کند.
بسته بندی حبابدار راه راه
پلاستیک بسته‌بندی حبابدار سنتی به دلیل غیرقابل تجزیه بودن، مشکلات زیست‌محیطی زیادی ایجاد می‌کند. در سال‌های اخیر بسیاری از شرکت‌ها به‌منظور کاهش این مشکلات به استفاده از روکش حبابدار راه‌راه روی آورده‌اند. این نوع بسته‌بندی که از جنس مقوای راه‌راه ساخته شده به عنوان جایگزینی مناسب برای پلاستیک‌های بسته‌بندی حبابدار مورد استفاده قرار می‌گیرد و ضرر کمتری برای محیط زیست دارد.
بسته‌بندی‌های مقوایی راه‌راه به دلیل ساختار خاص خود، توانایی بالایی در جذب ضربه و حفاظت از کالاهای شکننده دارند. این ویژگی باعث می‌شود تا بتوانند به‌خوبی جایگزین پلاستیک‌های حبابدار شوند و همان کارایی را ارائه دهند. علاوه بر این، مقوا ماده‌ای است که به‌راحتی قابل بازیافت است و در صورت دفع به سرعت در محیط تجزیه می‌شود در حالی که پلاستیک‌های سنتی می‌توانند صدها سال در طبیعت باقی بمانند و به اکوسیستم آسیب برسانند.
بسته بندی بر پایه قارچ
مواد ساخته‌شده بر پایه قارچ در حوزه بسته‌بندی به‌طور چشمگیری موفقیت‌آمیز بوده‌اند. این نوع بسته‌بندی‌ها با استفاده از ضایعات کشاورزی تولید می‌شوند و کالاها را در بسته‌بندی‌های تهیه‌شده از میسلیوم یعنی ریشه قارچ، نگهداری می‌کنند. بسته‌بندی‌های مبتنی بر پایه قارچ به‌دلیل ویژگی‌های زیست‌تخریب‌پذیری بالا و سازگاری با محیط‌زیست، محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند.
یکی از شرکت‌های پیشرو در استفاده از بسته‌بندی‌های مبتنی بر پایه قارچ، فروشگاه سوئدی IKEA است. این فروشگاه معروف به جای استفاده از بسته‌بندی‌های استایروفومی، از بسته‌بندی‌های میسلیومی برای بسته‌بندی و ارسال محصولات خود استفاده می‌کند. این اقدام نشان‌دهنده تعهد IKEA به حفاظت از محیط‌زیست و ترویج استفاده از مواد پایدار است.
پارچه با الیاف طبیعی در بسته بندی سبز
پارچه‌هایی با الیاف طبیعی مانند کنف، کتان، پنبه و حتی برگ‌های نخل، موز و آناناس می‌توانند جایگزین مناسبی برای کیسه‌ها و ظروف پلاستیکی باشند. این مواد به دلیل ویژگی‌های زیست‌تخریب‌پذیری خود، می‌توانند در زمانی بسیار کوتاه‌تر نسبت به پلاستیک‌ها تجزیه شوند. در حالی که پلاستیک‌های سنتی برای تجزیه شدن به 500 تا 1000 سال زمان نیاز دارند، این پارچه‌ها و الیاف طبیعی می‌توانند در عرض 100 روز به طبیعت بازگردند و تجزیه شوند.
استفاده از الیاف طبیعی به جای پلاستیک‌ها، نیازمند تغییر نگرش و فرهنگ مصرفی جامعه است. با افزایش آگاهی عمومی درباره مضرات پلاستیک و مزایای استفاده از مواد طبیعی، می‌توان امیدوار بود که مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان به سمت استفاده بیشتر از این مواد پایدار حرکت کنند. این تغییر نه تنها به حفظ محیط‌زیست کمک می‌کند بلکه می‌تواند به ایجاد بازارهای جدید و فرصت‌های اقتصادی پایدار منجر شود.
جمع بندی
همانطور که در این مقاله اشاره شد، بسته‌بندی سبز از مواد قابل تجدید و زیست‌تخریب‌پذیر تولید می‌شود که به کاهش آلودگی محیط‌زیست و مصرف منابع طبیعی کمک می‌کند. این نوع بسته‌بندی مزایای زیادی دارد از جمله کاهش تولید زباله‌های پلاستیکی، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، افزایش قابلیت بازیافت و کاهش مصرف انرژی در فرآیند تولید. همچنین بسته‌بندی سبز می‌تواند به تصویب مصرف‌کنندگان و تأیید محیط‌زیستی محصولات کمک کرده و به شرکت‌ها کمک کند تا در بازار رقابتی بهبود یابند.