انسان از سال‌های بسیار دور به منظور محافظت از مواد غذایی و سالم و تمیز نگه داشتن آن‌ها از متریال‌های مختلفی به عنوان بسته بندی استفاده کرده است. برای نمونه در زمان انسان‌های اولیه از برگ درختان، پوست حیوانات و سایر مواد طبیعی به عنوان بسته بندی مواد غذایی استفاده می‌شد. اما با مرور زمان و افزایش علم و آگاهی انسان این روش محافظت از مواد غذایی به یک صنعت بزرگ تبدیل شده و پیشرفت بسیار زیادی داشته است.
امروزه برای بسته بندی مواد خوراکی از لوازمی چون فیلم‌های شیرینگ، فیلم‌های استرچ و سایر لوازم پلاستیکی، شیشه‌ای و حتی فلزی استفاده می‌شود. در حقیقت با استفاده از تکنولوژی و فناوری پیشرفته در این صنعت فرایند نگهداری، توزیع و حمل و نقل مواد خوراکی آسان‌تر شده است. در ادامه این مقاله 5 تکنولوژی برتر در بسته بندی مواد خوراکی و مزایای هر یک را توضیح می‌دهیم.
منظور از تکنولوژی بسته بندی مواد خوراکی چیست؟
بهداشت و سلامت مواد خوراکی و غذایی همواره در سلامت جامعه بشری تاثیر مستقیمی دارند. انجام برخی راهکارها مانند فریز کردن و نگهداری به سایر روش‌ها همواره معایبی را به دنبال دارد، اما در صورتی که این روش‌ها به همراه یک بسته بندی باکیفیت و بهداشتی صورت گیرد بسیاری از مشکلات مربوط به حفظ و نگهداری مواد خوراکی برطرف می‌شود.
البته به دلیل حساسیت بالای مواد خوراکی و غذایی تکنولوژی‌های به کاررفته در بسته بندی این نوع مواد پیشرفته‌تر است. در حقیقت هدف اصلی تکنولوژی در صنعت بسته بندی حفظ کیفیت اولیه مواد خوراکی در طولانی مدت است. البته در فناوری‌های صنعت بسته بندی همواره به پارامترهایی چون قابلیت بازیافت پسماند‌های بسته بندی و سایر مسائل مرتبط با زیست محیطی توجه بسیاری می‌شود.
مهم‌ترین ویژگی‌های بسته بندی مواد خوراکی
تکنولوژی و فناوری در صنعت بسته بندی همواره تاثیر مثبتی داشته و باعث بهبود ویژگی‌ها و قابلیت‌های بسته بندی در متریال‌های مختلف شده است. بسته بندی‌هایی که تحت تاثیر جدیدترین تکنولوژی‌ها و فناوری‌ها قرار گرفته‌اند همواره ویژگی‌هایی چون قابلیت تمیز کردن سریع و آسان، شکل پذیری آسان، مقاومت در برابر حرارت و عوامل محیطی مخرب و… دارند.
کیفیت ساخت بسیار بالا و قابلیت تمیزکردن
مهم‌ترین ویژگی بسته بندی مواد خوراکی کیفیت ساخت آن است. هر چقدر کیفیت ساخت یک بسته بندی بیشتر باشد به همان اندازه توانایی بیشتری در محافظت از مواد خوراکی و غذایی خواهد داشت. همچنین بسته بندی مواد خوراکی باید همواره قابلیت شست و شو و تمیز کردن را داشته باشند تا بهداشت و سلامت مواد خوراکی به خوبی حفظ شود.
وجود هرگونه شکاف، ترک‌خوردگی و برآمدگی حاوی شیار همواره موجب بروز عوامل محیطی خطرناک همچنین باکتری‌ها و میکروب‌ها به داخل محتویات بسته بندی شده و در نتیجه موجب به خطر افتادن بهداشت و سلامتی مواد خوراکی داخل بسته بندی می‌شود.
از مواد استاندارد و مرغوب ساخته شوند
یکی از اصلی‌ترین دلایل فاسد شدن مواد خوراکی در داخل بسته بندی‌ها، کیفیت پایین مواد اولیه استفاده شده در ساخت بسته بندی‌ها است. مواد اولیه‌ای که در ساخت بسته بندی مواد خوراکی استفاده می‌شود باید همواره از قدرت واکنش‌پذیری کمی برخوردار بوده و مواد غذایی را آلوده نکنند.
فیلم استرچ و فیلم شیرینگ یکی از بهترین نمونه‌ها برای بسته بندی مواد خوراکی هستند. این نوع فیلم‌ها در شرکت نادی پلاستیک از بهترین مواد اولیه پلاستیکی ساخته شده و به همین دلیل به مدت طولانی از مواد غذایی به بهترین شکل ممکن مراقبت می‌کنند.
یکی از عوامل اصلی فساد مواد خوراکی و مواد غذایی فرایند بخار شدن آب و رطوبت است. به لطف برخی تکنولوژی‌های نوین در صنعت بسته بندی بسیاری از لوازم بسته بندی در برابر رطوبت و تبخیر مقاومت بالایی از خود نشان داده و مانع از نفوذ این عوامل به محتویات بسته می‌شوند.
5 تکنولوژی نوین و جدید در بسته بندی مواد خوراکی
تکنولوژی و فناوری بسته بندی مواد خوراکی در جهت بهبود کیفیت بسته بندی‌ها و شرایط حفاظت از مواد خوراکی همواره به صورت روزافزون در حال رشد و توسعه است. 5 مورد از تکنولوژی‌هایی که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم موجب بروز تحولی عظیم در صنعت بسته بندی مواد خوراکی شده‌اند.
تکنولوژی بسته بندیهای محلول در آب
یک شرکت معتبر تولیدکننده انواع بسته بندی مواد خوراکی، نوعی از این بسته بندی‌ها را طراحی کرده است که کیسه‌های آن‌ها دارای خاصیت قابلیت حل شدگی در آب هستند.
این نوع کیسه‌ها به هنگام خوردن طعم خاصی نداشته و تقریبا بی‌مزه هستند. این شرکت آمریکایی مدعی شده است که این نوع محصولات برای بسته بندی مواد خوراکی همچون نوشابه، سوپ، سس، غلات و… بسیار مناسب و کاربردی هستند. اما برای جلوگیری از بروز برخی مشکلات بهداشتی بهتر است بسته بندی مخصوصی برای هر نوع ماده خوراکی تولید شود.
شرکت نادی پک نیز توانسته با بهره‌گیری از این فناوری بسته بندی‌هایی با قابلیت محلول در آب سرد و گرم را به صورت انبوه تولید کند. بر اساس گزارشات ارائه شده از منابع موثق ماده اصلی تشکیل‌دهنده این نوع بسته بندی‌ها پلی وینیل الکل (PVAL) است که خاصیت ترشوندگی بسیار بالایی دارد.
تکنولوژی بسته بندیهای هوشمند
برترین و کامل‌ترین تکنولوژی در بسته بندی مواد خوراکی بسته بندی هوشمند است. منظور از هوشمند سازی بسته بندی‌ها این است که بسته بندی‌ها بتوانند تغییرات به وجود آمده در محتویات خود را به اشکال مختلف به مشتریان منتقل کررده و آن‌ها را از وضعیت بهداشتی و سلامت مواد غذایی آگاه سازند.
در تعریف علمی‌تر بسته بندی هوشمند سیستمی است که قابلیت‌های پیشرفته‌ای همچون تشخیص، حس کردن، صبت کردن و ارتباط داشته و می‌تواند در راستای تسهیل در تصمیم گیری به منظور افزایش زمان ماندگاری مواد غذایی اقدامات مورد نیاز مانند افزایش ایمنی بسته بندی، بهبود کیفیت بسته بندی و… را انجام دهد.
یک بسته بندی هوشمند می‌تواند تغییرات به وجود امده در محتویات خود را به هر طریقی نمایان کند تا مشتری بتواند در هنگام خرید از وضعیت ماده محتوی بسته بندی مطلع شود.
یکی از بهترین راهکارها برای هوشمندسازی بسته بندی استفاده از سنسورهای تشخیص دهنده سلامت مواد غذایی است. برچسب‌های هوشمند نمونه‌ای از موارد هوشمندسازی بسته بندی‌ها هستند با قرار گرفتن در شرایط مختلف به صورت خودکار فعال شده و می‌توانند شرایط فعلی مواد غذایی داخل بسته بندی را با تغییر رنگ خود نشان دهند.
بسته بندی‌هایی میکرو
یک تیم تحقیقاتی و پژوهشی در یکی از دانشگاه‌های تگزاس توانسته است با استفاده از تکنولوژی نانو نوعی از بسته بندیهای مواد خوراکی را کشف کند که در آینده نه چندان دور موجب بروز تحولی عظیم در این صنعت خواهد شد. ماده کشف شده برای بسته بندی مواد خوراکی میکرو نام دارد. این ماده چند هزار برابر کوچکتر از موی انسان بوده و از آب، نوعی پلیمر محلول و 70 درصد ذرات خاک رس تشکیل شده است.
یکی از ویژگی‌های بسیار خاص این ماده که موجب تمایز آن با مواد پلاستیکی می‌شود، قابلیت بازیافت سریع آن است. در حقیقت این ماده دوستدار محیط زیست بوده و بهتر از هر نوع بسته بندی می‌تواند گاز نوشیدنی‌ها را در خود حل کند.
بسته بندیهای خود سرد شونده و گرم شونده
بسته بندیهای خود گرم شونده و خود سرد شونده یکی دیگر از 5 تکنولوژی برتر در بسته بندی مواد خوراکی هستند که توانسته‌اند تحول عظیمی را در این صنعت به وجود آورند. این نوع بسته بندی‌ها با آزاد کردن یک مایع خنک کننده فعال می‌توانند نوشیدنی یا ماده خوراکی موجود در داخل بسته بندی را سریعا خنک کنند.
افزون بر موارد فوق این نوع بسته بندی‌ها می‌توانند دمای مایع موجود در داخل خود را تا 40 درصد کاهش داده و از طرفی قابلیت بازیافت کامل در کمترین زمان را دارند. اما نوع دیگری از این نوع بسته‌بندی‌ها تحت عنوان بسته‌بندی‌های خود گرم شونده وجود دارند که می‌توانند به منظور گرم کردن مواد خوراکی و مواد غذایی استفاده شوند.
این نوع بسته بندی‌ها با نام هات پات شناخته شده و برای گرم کردن مواد غذایی چون سوپ، برنج، پاستا و… استفاده می‌شوند. به ظهور این نوع بسته بندی‌ها امید است که در آینده نه چندان دور بتوان وعده‌های غذایی گرم را بدون نیاز به منابع گرم کننده خریداری و مصرف کرد.
بسته بندیهای آنتی باکتریال
یکی دیگر از 5 تکنولوژی برتر در صنعت بسته بندی مواد خوراکی که بسیار مهم و قابل توجه است، بسته‌بندی‌های آنتی باکتریال نام دارد. این نوع بسته‌بندی‌ها از مواد غذایی در برابر نفوذ باکتری‌ها به صورت صد در صد محافظت می‌کنند. دانشمندان توانسته‌اند نوعی کاغذ با قابلیت از بین بردن میکروب‌ها را کشف کرده‌اند، این نوع کاغذ ضد باکتری بوده و با کمک پوشش نانو ذرات نقره خود می‌تواند از ورود میکروب به داخل غذا جلوگیری کند.
سخن نهایی
صنعت بسته بندی مواد غذایی از گذشته تا به امروز تغییرات زیادی در راستای بهبود کیفیت بسته بندی‌ها در حفظ سلامت و بهداشت مواد خوراکی داشته است. فناوری‌هایی چون هوشمندسازی بسته بندی‌ها، بسته بندیهای محلول در آب، بسته بندیهای ضد میکروب و بسته بندیهای خود گرم شونده و خود سرد شونده از 5 تکنولوژی برتر در صنعت بسته بندی مواد خوراکی هستند.